Portfolio freelancerów, a może coś więcej i np. biznes w chmurze przedsiębiorców?

Beata Marek Cloud Computing, Prawo, Prawo autorskie, Uncategorized 10 Comments

Dzisiaj kolejna porcja pytań i odpowiedzi związana z umieszczaniem informacji w portfolio freelancerów, różnicy pomiędzy opracowaniem i wdrożeniem, problematyki kolażu w pracy programistów oraz sprzedaży rozwiązań dedykowanych opartych o system CMS na licencji GPL.

Jeżeli jesteś programistą i nurtują Cię jakiekolwiek pytania pamiętaj, żeby mi je zadać. W ten sposób pomagamy całej społeczności programistów bo wiele z Twoich pytań i moich odpowiedzi publikuję na blogu.

Tymczasem pytania od Szymona:

Freelancer i jego portfolio

1. Czy freelancer może wykazywać w portfolio, że wdrożył dany serwis?

Jeżeli nie jesteś objęty klauzulą poufności i wdrażałeś serwis to nie ma żadnych przeciwwskazań, aby w portfolio wykazać, że go wdrożyłeś i podlinkować do niego.

2. Czy stosuje się tutaj ustawę o prawie autorskim?

Jeżeli wdrożenie polega tylko na technicznym przeniesieniu wszystkich części składowych strony na serwer i przetestowaniu funkcjonalności strony to nie można w tym kontekście mówić o przejawie działalności twórczej. Co do zasady wdrożenie powinno być interpretowane jako czynność opisana powyżej. Przykładowo w umowach, które sporządzam dla moich klientów jest wyraźnie określony przedmiot umowy i dzieli się on np. na dwie czynności: opracowanie i wdrożenie. Wdrożenie obejmuje czynność czysto techniczną.

Jeżeli posługujesz się terminem wdrożenie na określenie: cięcia szablonu, modyfikowania go (np. decydujesz, że określone elementy nie będą w ogóle w projekcie, dodajesz jakieś własne elementy do projektu – np. ikonki z “iconfinder” z licencją na wykorzystanie w komercyjnych projektach bez wskazania źródła), sam decydujesz gdzie co zostanie umieszczone, decydujesz o czcionkach, o rozmieszczeniu tekstu, opracowujesz tekst na stronę to można uznać cały ten proces za przejaw działalności twórczej. Niemniej nie nazwałabym tego wdrożeniem. Nazwałabym to opracowaniem szablonu. W tym przypadku zastosowanie znajdzie art.2 ustawy z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2006r., Nr 90, poz. 631 z późn. zm.)

Art.2

1. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja,
jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.

2. Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu
pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu
pierwotnego wygasły. W przypadku baz danych spełniających cechy utworu zezwolenie
twórcy jest konieczne także na sporządzenie opracowania.

3. Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli w ciągu pięciu lat od
jego udzielenia opracowanie nie zostało rozpowszechnione. Wypłacone twórcy
wynagrodzenie nie podlega zwrotowi.

4. Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym
utworem.

5. Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego.

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1965r. (I CR 39/65, niepubl.) za opracowanie należy uznać działalność, w której “przejawia się twórcza praca autora, a więc gdy dzięki pomysłowości i indywidualnemu ujęciu dzieło uzyskało oryginalną postać”.

Dużo sporów dotyczy tzw. kolażu. Niektórzy zbyt dosłownie interpretują określenie “technika” i jakby w oderwaniu od całej definicji. Kolaż to technika artystyczna polegająca na formowaniu kompozycji bazującej na cudzym dziele/ cudzych dziełach.

Jeżeli można wskazać, że kolaż nie powstał w wyniku dowolnego połączenia, a przemyślanej koncepcji to taki proces – w mojej ocenie – należy uznać za przejaw działalności twórczej. Niemniej bardzo ważne jest odpowiednie zachowanie proporcji, innymi słowy każdy przypadek należy oceniać indywidualnie (ad casum).

Jeżeli opracujesz szablon na podstawie różnych poszczególnych gotowych grafik, odpowiednio je połączysz i dodasz jeszcze coś od siebie (np. zmienisz kolor, wielkość, dopiszesz coś, domalujesz, zamalujesz) to można mówić o przejawie działalności twórczej. W kolażu bardzo ważne jest to, że musi być jasne, iż powstał samoistny utwór (tak np. SN w wyroku z dnia 23 listopada 2004 r., I CK 232/04, OSNC 2005, nr 11, poz. 195).

3. Czy zleceniodawca może zabronić umieszczenia przeze mnie w portfolio informacji o wykonaniu serwisu internetowego?

Wyróżniamy dwojakiego rodzaju zleceniodawców:

  • pracodawcę;
  • zleceniodawcę w rozumieniu prawa cywilnego.
  • Jeżeli przyjmiemy, że zlecenie obejmuje opracowanie oraz wdrożenie strony internetowej to zobowiązanie może wynikać z:

  • umowy o pracę;
  • umowy o dzieło autorskie.
  • W umowie może znajdować się zapis o obowiązku zachowania poufności (klauzula poufności). W tej sytuacji nie powinieneś publikować informacji o opracowaniu i wdrożeniu strony internetowej (serwisu/ portalu/ etc.).

    W umowie należy także zwrócić uwagę na sposób przekazania autorskich praw majątkowych. Jeżeli utwór powstaje w ramach stosunku pracy to całość autorskich praw majątkowych przechodzi na pracodawcę – o ile w umowie nie zapisano inaczej. Nie zmienia to jednak faktu, iż posiadasz niezbywalne i nieprzenoszalne autorskie prawo podmiotowe do utworu (oznaczenie autorstwa). W związku z tym w swoim portfolio możesz zamieścić informację. Chciałabym jednak w tym miejscu jeszcze raz przypomnieć o zwróceniu uwagi na klauzulę poufności.

    Aplikacje webowe oparte o rozwiązania systemu do zarządzania treścią opartego na licencji GPL (Drupal/ Joomla/ etc.)

    4. Na jakiej zasadzie można sprzedawać rozwiązania oparte o Drupala? Samego Drupala nie można sprzedać ponieważ jest wolnym oprogramowaniem. Jednak same prace związane z kodowaniem i konfiguracją danego rozwiązania bazującego na nim trwają zazwyczaj kilkadziesiąt godzin.

    Oczywiście system zarządzania treścią CMS Drupal jest objęty licencją GPL (General Public Licence ). Niemniej nic nie stoi na przeszkodzie w stworzeniu oraz oferowaniu rozwiązań webowych opartych o CMS Drupal – np. szablony, moduły, rozwiązania dedykowane dla e-sklepów (tzw. dedyki) gdzie wykorzystywane są ponadto języki np. PHP, Ajax, XHTML, CSS oraz wykonana przez Ciebie albo opracowana grafika.

    Jeżeli jako programista sam lub wspólnie z innymi twórcami chcesz tworzyć powyższe rozwiązania o charakterze komercyjnym powinieneś dysponować odpowiednio sporządzoną licencją.

    Polecam zarejestrować działalność gospodarczą, wyoutsourcować infrastrukturę IT do odpowiedniego dostawcy oraz oferować aplikację webową np. dla e-sklepów w chmurze (model SaaS). Tym samym w samej aplikacji należy zawrzeć zakres udzielonej licencji. Trzeba pamiętać także o szyfrowaniu danych zarówno w transporcie (na linii klient-serwer) jak i spoczynku (na serwerze) oraz o zawarciu umowy podpowierzania przetwarzania danych osobowych z dostawcą oraz umowy powierzania przetwarzania danych osobowych z klientem (przedsiębiorcą prowadzącym e-sklep). Oczywiście jasnym jest, że bezpieczeństwo Twoich klientów jest najważniejsze dlatego przed rozpoczęciem sprzedaży produktu koniecznym jest opracowanie oraz wdrożenie indywidualnego Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w Twojej firmie.

    Rozwiązanie komercyjne, o którym napisałam powyżej jest świetne dlatego także, że możesz je oferować nie tylko polskim przedsiębiorcom (na tym polega urok i wysoka rentowność aplikacji). Jeżeli aplikacja stanowi ciekawą alternatywę dla konkurencji z powodzeniem możesz podbić np. rynki europejskie albo zagospodarować nisze w innych krajach.

    To już wszystkie pytania. Jeśli masz swoje to pamiętaj, że zawsze możesz mi je zadać 🙂
    Pozdrawiam,

    Beata

    Autor grafiki promującej wpis: 3magine